Verslag: Mediation bij overheidsorganisaties: Leren van pioniers! Een weerbarstige les?
Sprekers: Marjon Kanne en Ad Kil
Introductie van mediation bij de overheid (met uitzonderling van de Belastingdienst en het UWV) verloopt zeer moeizaam. Hoewel mediation in vergelijking tot een aantal jaren geleden meer een begrip is geworden, wordt het nog niet op grote schaal toegepast.
In de afgelopen jaren is de wereld om ons heen, enorm veranderd. Globalisering, robotisering de mate waarin het internet en de digitalisering een vlucht hebben genomen in onze maatschappij, geeft aan hoe snel zaken veranderen. Ook bij de overheid hebben zich veranderingen ingezet. De terugtredende overheid, de privatisering van het onderwijs en gerechtelijke uitspraken die online worden gezet. Door internet van things; zijn er minder mensen nodig en zijn er mensen nodig met een hoger intelligentieniveau.
Betekent de digitalisering bij de overheid dat de rol van de overheid zich in de toekomst zal gaan beperken tot een aantal taken?
Jazeker! En deze nieuwe rol van de overheid biedt kansen voor mediation. De veranderende rol van de overheid is vooral nodig voor het reguleren van de sociale processen. Dus bemiddeling! De machtspositie van de overheid gaat ernstig veranderen, ze worden deel van een netwerk. De verhoudingen worden dan totaal anders. Als we straks naar een netwerkmaatschappij gaan, dan kun je met mediation op basis van gelijkwaardigheid zaken oplossen. De overheid zal dan met mediation aan de slag moeten, anders mis je de boot.
Mediation als innovatie bij de ”overheid’
Management, continueert het succes van gisteren. Ze kijken minder naar buiten. Managers en ondernemers lopen vast in processen en procedures, door de verschillende kijk die ze hebben. Wil je aan een nieuwe fase beginnen dan zul je eerst zaken moeten deconstrueren, om ruimte te creëren voor innovatie. Dus om mediation bij de overheid tot een succes te maken is er de bereidheid nodig om zaken totaal anders te doen dan in het verleden. Dit zal niet zonder slag of stoot gaan, want de ambtenaar zal zijn eigen werk niet onmisbaar maken. Dit verlangt sterk leiderschap, van een leider die creativiteit en innovatie inzet en daarnaast risico’s durft te nemen.
Projectplan Enmediation is al langer bezig om een stevige basis te leggen om conflictoplossingen en in het bijzonder mediation binnen de overheid te verankeren. De aanpak richt zich niet enkel op de structurele aspecten maar tevens op de organisatie en cultuur aspecten.
De doelstelling van het project is; Borging van mediation in de overheidsorganisatie. Bekendheid bij alle ambtenaren en het terug komt in processen en procedures.
Waar staat het project nu?
Pionier gemeentes bestaan niet. Wel pioniers binnen de gemeente. Er is angst om met mediation aan de slag te gaan omdat ambtenaren het gevoel hebben dat hun werk komt te vervallen.
Waar zit bij Enmediation de creatieve destructie? We willen niet dat mensen weg gaan, wel dat ze intelligenter gaan werken. Wat weg moet is het automatisch innemen van een meer machtig standpunt en het afschuiven van processen en besluiten. Als er een afspraak wordt gemaakt tussen de burger en gemeente, dan is die bindend en hebben andere ambtenaren daar niets meer over zeggen.
Het begint met kleine successen. Ook kleine veranderingen kunnen het verschil maken. Maar ondanks alles blijft het zeilen met veel tegenwind.
Recht is niet altijd rechtvaardig. Bij de mensen draait het erom dat ze worden gehoord. Ook bij een negatieve beslissing. Dus Enmediation bij de overheid biedt nog steeds veel kansen!